آستارا شهری از کـوه و آب و درختان شناور

مسعود بُربُر، روزنامه اعتماد-  تالابی که بر آن درختانی شناور ریشه دوانیده‌اند، آبشاری به بلندای یک صد و پنج متر که از دیواره‌هایی یک‌دست سبز پایین می‌ریزد و جاده‌هایی که همه راه‌های فرعی‌اش از میان کوه‌هایی جنگلی عبور می‌کند و اینها همه دیدنی‌های آستارا نیست.

 چگونه  به آستارا برویم

اگر از تهران به آستارا می‌روید، می‌توانید به جای عبور از رشت و انزلی، نرسیده به رشت به سمت جاده فومن بپیچید که یکی از زیباترین جاده‌های ایران است و در همان ابتدایش هم موزه میراث روستایی گیلان قرار دارد که خانه‌های روستایی جلگه‌یی و کوهستانی را از شرق تا غرب گیلان با همه مشخصات‌شان به آن منتقل کرده‌اند. در میدان اصلی فومن هم می‌توانید بهترین نسخه اصل کلوچه فومنی را بخرید و بخورید و سوغاتی بیاورید. ادامه مسیرتان را از حوالی تالش و پره سر (که محل یکی از دیدنی‌ترین آبشارهای ایران به نام ویسادار است) تا آستارا در جاده‌یی عریض و مناسب خواهید بود که از میان بخشی از زیباترین جنگل‌های ایران می‌گذرد. جنگل‌هایی که گاه هر چندصدمتر بافت و جنس و رنگ‌شان تغییر می‌کند و به ویژه اگر پاییز راهی سفر شده باشید تنوع رنگارنگ برگ‌های پاییزی‌شان شگفت‌زده‌شان خواهد کرد. ۱۰ کیلومتری آستارا به شهری به نام لوندویل می‌رسید که نقطه آغاز سفر ما است.

 آب‌گرم، جنگل و اقامت زیر سقف‌های شیروانی

از جاده اصلی در لوندویل که به سمت آستارا می‌رسید در نقطه پایانی شهر دور بزنید و نخستین خروجی دست راست‌تان را انتخاب کنید. (یعنی اگر از آستارا وارد لوندویل شده‌اید باید نخستین دو راهی را به سمت راست بپیچید). در اینجا با خیابانی رو به رو خواهید شد که هر دوسویش را سقف‌های بسیار زیبای شیروانی قدیمی شمالی گرفته‌اند و جابه‌جا کبابی‌های چنجه و نانوایی‌های سنتی و صدالبته برنج فروشی و سوغاتی فروشی‌هایی که آب انار جنگلی و جارو و رب به و ازگیل و پیازهای دسته شده تنها بخشی از سوغاتی‌هایشان است. همین مسیر را اگر ادامه دهید از میان چند روستا می‌گذرید و تنها با‌گذشت دو سه کیلومتر وارد یکی از بکرترین جاده‌های کوهستانی _ جنگلی شمال خواهید شد. ? کیلومتر را از میان تونل سرسبز درختان که بگذرید به روستای کوته کومه می‌رسید. غیر از رود پر آب زیبایی که دست راست‌تان روان است و جابه‌جا پل‌هایی روی آن نصب شده است، می‌توانید به سراغ آب گرم کوچک و جمع و جور کوته کومه که می‌گویند برای درمان روماتیسم و دردهای مفصلی خوب است هم بروید. شب را هم می‌توانید همینجا از افراد محلی اتاق یا حتی خانه‌یی با قیمت بسیار مناسب اجاره کنید تا شب را در میان کوه و جنگل سپری کنید و صبح را به سمت یکی از بلندترین و زیباترین آبشارهای ایران راهی شوید.

 به تماشای آبشار

برای رفتن به آبشار لاتون از کوته کومه باید شش کیلومتر جنگل‌نوردی کنید و ۷۵۰ متر ارتفاع بگیرید اما همین شش کیلومتر دست‌کم سه ساعت و نیم برایتان زمان خواهد برد. راه دیگر آن است که کمی هزینه کنید و از پارکینگ کوته کومه با پاترول‌های محلی تا نزدیکی آبشار بروید و تنها بیست دقیقه پایانی را پیاده بروید. در مسیر جنگلی و زیبای صعود به آبشار لاتون چندین چشمه با آب خنک و آشامیدنی هست. پرتگاه‌های خطرناک و مرگبار جاذبه عکاسی دیگر این مسیرند و همین‌طور روستای قدیمی آسیوشوان که بازمانده یک آسیاب قدیمی است و امروزه کسی در آن زندگی نمی‌کند. پس از عبور از این مسیر دیدنی سرانجام چشم‌انداز مهیب این آبشار ۱۰۵ متری از فاصله ۵۰۰ متری آبشار دیده می‌شود. علاوه بر آبشار اصلی، آبشاری دیگر در ۱۰ متری آن قرار دارد که ۶۵ متر ارتفاع دارد و سرریز آب آن نسبت به آبشار اصلی بیشتر و پر عرض‌تر است. در بالا دست آبشار بزرگ لاتون، سه حوض بزرگ طبیعی با سه آبشار ۱۰ متری وجود دارد که از زیبایی‌های بی‌نظیر و منحصربه‌فرد منطقه لاتون است. لاتون از دامنه‌های شرق کوه اسپیناس سرچشمه گرفته و در رودخانه ۱۷ کیلومتری لوندویل سرازیر می‌شود و با شیب تندی به سمت کوته کومه و لوندویل حرکت کرده و در آخر وارد دریای مازندران می‌شود. حجم آب آبشار در فصول مختلف سال متفاوت است ولی در تمام فصول آب دارد.

استیل، تالاب آرام با درختان شناور

از لوندویل به آستارا که می‌روید تمام مسیر، سمت راست‌تان (ضلع شرقی جاده) بین دریا و جاده را پناهگاه حیات وحش لوندویل گرفته است که سرشار از گونه‌های گیاهی مهم و گونه‌های متنوع جانوری مثل فوک خزر، سمور آبی و گورکن است. چسبیده به آستارا و در جنوب غربی آن روستا یا شهرک زیبای عباس آباد در کمرکش کوه و قله دیدنی اسپیناس قرار گرفته است. اگر بتوانید شبی را در یکی از باغ‌های این روستا سحر کنید و هنگام طلوع بیدار شوید، منظره بی‌مانند طلوع خورشید روی دریا در سمت چپ تصویرتان و منظره دشت‌های سرسبز گیلان دست راست تصویرتان را گرفته است. به پشت سر که بچرخید نیز می‌توانید قله قلعه‌مانند اسپیناس و دامنه‌های سرسبز آن را تماشا کنید. پایین دست عباس‌آباد و بر جاده اصلی نیز یکی از زیباترین تالاب‌های ایران نشسته است. تالاب بین‌المللی استیل عباس‌آباد که جدای از آنکه زیستگاه ماهیان کپور و اردک‌ماهی و مامن پرندگان مهاجر گوناگون برای زادآوری است، منظری شگفت نیز دارد: درختان توسکایی که جابه‌جا با ریشه‌هایشان از آب بیرون زده‌اند و تصویری شناور بر آب ساخته‌اند، یک‌سو درختان سبز و ریشه‌های استوارشان و دیگرسو تصویر لرزان همین‌ها بر آب. اگر می‌خواهید قدمی هم در میان این درختان شناور بر آب بزنید در منتهی‌الیه جنوبی تالاب مسیری آسفالته از جاده اصلی جدا می‌شود. ۲۰۰ متر که وارد آن شدید دست راست‌تان مسیری خاکی هست که بهتر است ماشین‌تان را ابتدای آن بگذارید و چند قدمی را پیاده طی کنید تا به میانه تالاب درختان شناور برسید. تالابی شگفت و بی‌مانند که متاسفانه با ساخت و ساز هتل‌ها و ساختمان‌های مدرن و نصب دکل‌های متعدد برق فشار قوی جلوه بکر خود را از دست داده اما همچنان با شگفتی‌های طبیعی خود به مسافران شهر دیدنی آستارا خوشامد می‌گوید.

گشتی در بازارها و مزه‌های آستارا

برای بسیاری از هم‌میهنان نام آستارا یادآور بازار ساحلی آن است. واقعیت آن است که بازارچه‌های ساحلی شمال کشور از اینچه برون در مناطق ترکمن‌نشین شرق دریای مازندران گرفته تا همین شهر آستارا در منتهی‌الیه غرب این دریا لبریزشده از اجناس چینی است با قیمت‌هایی هم‌تراز تهران و دیگر شهرهای بزرگ ایران اما هنوز فضای دلنشین راهروهای رنگارنگ این بازارها برای گشتی کوتاه و سرگرم‌کننده و شکار عکس‌هایی خوشرنگ باقی است و در این میان شهر آستارا بزرگ‌ترین این بازارها را داراست. بازار ساحلی آستارا علاوه بر آنکه راهروهای شلوغ و رنگارنگی از انواع پارچه و لباس و خرده ریزهای جورواجور دارد، چسبیده به دریا هم هست و می‌توان در چند قدمی آن به تماشای موج‌هایی نشست که آرام آرام سنگ‌های بزرگ ساحلی را پاشویه می‌کنند. با این حال این بازار ساحلی تنها جاذبه خرید آستارا نیست. روزهای چهارشنبه در جنوب شهر آستارا و در نزدیکی پلیس راه دو طرف جاده اصلی چهارشنبه‌بازاری هم به سبک همه

بازار روزهای شهرهای شمالی کشور برپاست و رو به روی آن هم دکه‌ها و رستوران‌هایی هست که هروقت از راه رفتن در بازار روز خسته شدید، می‌توانید برای ناهار یا چای دقایقی را در آنها بگذرانید. در ورودی همین جاده به آستارا می‌توانید سری هم به باغ پرندگان آن بزنید که در آن بیش از ۶۰ گونه مختلف پرنده نگهداری می‌شود. از جمله پرندگان این باغ می‌توان به طاووس، قرقاول، طوطی، بلدرچین، کبک، بلبل، قناری، مینای سخنگو و مرغ عشق اشاره کرد. از میان انواع قرقاول‌های باغ گونه فایربک و مونال بسیار مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی قرار گرفته است. باغ ملی رو به روی گمرک و بهشت کاکتوس‌ها در خیابان فارابی با ۲۲۰۰ نوع کاکتوس از کشورهای مختلف جهان نیز از دیگر دیدنی‌های این شهر است. اگر اهل گردشگری خورد و خوراک هم هستید حتما برای صبحانه بال قیماق (سرشیر و عسل) و برای ناهار یا شام لونگی را امتحان کنید. لونگی در‌واقع ماهی شکم‌پری است که با موادی همچون رب انار و گردو پر شده و سرخ یا کباب می‌شود و طعمی به یادماندنی دارد. گاهی نیز به جای ماهی جوجه را با همین مواد پر می‌کنند که مثل اکبرجوجه معروف پخت می‌شود با این تفاوت که موادی مثل آنچه در زیتون پرورده می‌بینید داخل شکم جوجه را پر کرده است. اگر کارتان با آستارا و دیدنی‌های تاریخی و سواحل زیبا و خوراکی‌های خوشمزه‌اش تمام شده است و می‌خواهید از شهر ‌تر و تمیز و شیک و دیدنی آستارا به سمت تهران برگردید، دست نگه‌ دارید! حالا که این همه راه را تا اینجا آمده‌اید، بد نیست بدانید که در فاصله نیم ساعته از گردنه معروف و دیدنی حیران قرار دارید و کوه‌های سرسبز و جاده‌های پیچاپیچ و‌ آش دوغ و خوراکی‌های خوشمزه و چشم‌اندازهای دیدنی دیگری در یکی از زیباترین جاده‌های ایران چشم به راه شماست.

 از طرق مظفری تا حیران

در هشتمین سال سلطنت مظفرالدین‌شاه قاجار جاده‌یی شوسه از آستارا به اردبیل کشیده شد و طرق مظفری نام گرفت. دیدنی‌ترین قسمت این جاده بالای پل زیبای بهارستان است که از چندین پیچ تند و خطرناک تشکیل شده و یک کیلومتر بالاتر از آن چشمه‌یی از دل کوه می‌جوشد که گاه برای نوشیدن آبش صف طولانی تشکیل می‌شود. پیشینه جاده و گردنه معروف حیران به همین طرق مظفری می‌رسد. هنگام گذر از مسیر به سمت حیران حواس‌تان باشد که سمت راست جاده نوار مرزی است و عکاسی از آن ممنوع است. هرچه بالاتر می‌روید کوه‌ها سبزتر، چشم‌اندازها بدیع‌تر و پیچ‌های جاده تندتر می‌شود. جلوی یکی از دکه‌های میانه راه توقف کنید تا طعم آش دوغ و کباب لذیذ حیران را هم بچشید. هرچند که اینها معروف‌ترین خوردنی‌های حیران هستند اما اگر تا اواخر مهرماه خودتان را به حیران برسانید خوراک لذیذتری هم نصیب‌تان می‌شود به نام بلال روغنی که مثل شیربلال کباب می‌کنند اما چرب‌تر و شیرین‌تر است. با این حال حتما و حتما یک بلال خام هم از فروشنده بخواهید و امتحان کنید چرا که بلال روغنی با وجود نامش بسیار آبدار و شیرین و حتی کاکلش نیز همین‌طور خام، خوردنی و خوشمزه است. از حیران می‌توانید به شهر دیدنی اردبیل و آب گرم معروف سرعین و جنگل‌ فندق لو و کوه سبلان بروید یا اینکه دور بزنید و پس از خرید سوغات از بازار ساحلی یا چهارشنبه‌بازار آستارا یا بازار لوندویل به آغوش مهربان کار و زندگی روزمره بازگردید!