رویش درخت حقوق بشر از آرامگاه کوروش

مسعود بُربُر، روزنامه قانون- کلبه آقامیر که یک اقامتگاه بوم‌گردی در سعادت‌شهر پاسارگاد است، چندین پروژه از جمله راه‌اندازی باغ ایرانی حقوق‌ بشر در نزدیکی مزار کوروش و کمپین حمایت از خرس قهوه‌ای را پیش می‌برد. این کلبه که در آن امیر میری، خانه پدری خود، یعنی آخرین خانه با شمایل قدیمی در سعادت‌شهر، را بازسازی و به شکل قدیم حفظ کرده و در آن از گردشگران منطقه پذیرایی می‌کند، اکنون صاحب باغچه کوچک حقوق بشر است و زیر سقف یکی از اتاق‌های دلنشین‌اش گردشگران نقش خرس قهوه‌ای و پرچم کشورهای جهان را بر دار قالی گره می‌زنند.

در سایه روشن دیوارهای کاهگلی خانه ایرانی

میان دو خانه امروزی نشسته است با دیوارهای کاهگلی و در چوبی و کوبه‌ای بر در. از در که بگذری به خنکای سایه هشتی قدم می‌گذاری و بعد از پیچ کوچکی حتما چند ثانیه‌ای را در چارچوب دیوارها ساکت و مبهوت به جا می‌مانی. حیاطی کوچک، واقعا کوچک، و زیبا و دلنشین، واقعا زیبا و دلنشین، پیش روی توست. با حصیری که به گوشه حیاط سایه افکنده و حوضی آبی رنگ که در آن ماهی قرمزها شنا می‌کنند. به دیوار اتاقکی نردبانی تکیه داده شده و بر بام اتاقک مرغ و خروس‌ها نگهداری می‌شوند. دو اتاق بالاخانه هم هست که با پله‌هایی از میان دیوارهای کاهگلی می‌گذرند و از میان پنجره‌های چوبی گردشگران را به سایه روشن خانه ایرانی مهمان می‌کنند. اینجا کلبه «آقامیر» سعادت‌شهر پاسارگاد است و به تازگی سه درخت جلوی در آن کاشته شده است. اینها اولین درختان باغ ایرانی حقوق بشرند.

در میان مردمانی که در پاسارگاد و سعادت‌شهر زندگی می‌کنند، همچون بسیاری از نقاط دیگر ایران، این رسم آشنایی است که وقتی کودکی به دنیا می‌آید، به نیت و به اسم او درختی کاشته شود.

آرش نورآقایی، رئیس کانون انجمن‌های صنفی راهنمایان گردشگری کشور می‌گوید: «چند ماه پیش به سعادت‌شهر رفتم و مهمان کلبه آقامیر متعلق به آقای میری بودم و کلی با ایشان و همسرش برای رونق گردشگری و حفظ محیط زیست این شهر گپ و گفت کردیم. یکی از پیشنهاداتی که مطرح کردم این بود: ایجاد باغ حقوق بشر در نزدیکی مزار کوروش. طرح به همین سادگی است: یک باغ بزرگ به سبک باغ ایرانی در پاسارگاد یا سعادت‌شهر ایجاد کنیم با عنوان باغ حقوق بشر. می‌توان با ایجاد یک وب‌سایت و یک مؤسسه، از گردشگران و علاقه‌مندان پول دریافت کرد و به اسم‌شان یک گل، یک درختچه یا یک درخت در این باغ کاشت.»

به گفته نورآقایی این باغ در منطقه‌ای ایجاد می‌شود که به عبارتی نخستین باغ ایرانی حدود ۲۵ قرن پیش توسط کوروش در آن ناحیه ایجاد شده است. نام «حقوق بشر» برای این انتخاب شده که معتقدیم کوروش اولین اعلامیه حقوق بشر را صادر کرده و درضمن ایجاد باغ و حفظ محیط زیست، موضوعی است که با حقوق بشر بی‌ارتباط نیست. با این ایده، هم سبک باغ ایرانی در یک سطح بین‌المللی و بر یک بستر بسیار مناسب دوباره مطرح می‌شود و هم اینکه ایرانیان امروز به عنوان کسانی که برای حقوق بشر احترام قائل هستند، اعتبار دیگری در میان جهانیان خواهند یافت.

با روش ایجاد وب‌سایت، حتی کسانی که تاکنون به پاسارگاد یا حتی ایران نیامده‌اند، می‌توانند به صورت اینترنتی پول پرداخت کنند تا به اسم آنها درختی در باغ کاشته شود. این درختان شناسنامه خواهند داشت. حتی با ایجاد این باغ، افراد بسیاری تمایل پیدا خواهند کرد که به پاسارگاد سفر کنند یا برای دیدن درختی که به اسم آنهاست برای مرتبه دوم یا بیشتر، به آنجا سفر کنند. برای طراحی باغ باید از همان حکمت کهن ایرانی ولی با رویکرد نوین و با توجه به کاشت درختان بومی و آبیاری مدرن بهره مند شد. پولی که برای کاشت درخت از علاقه‌مندان و گردشگران دریافت می شود، برای آبیاری، نگهداری و پرورش باغ به کار بسته خواهد شد.

نورآقایی با اعلام این که با فرماندار سعادت‌شهر، مرتضی وصالی، هم که خود فرد صاحب ذوقی است ضمن پذیرش این طرح، پیشنهادهای بیشتری را برای پیشرفت این ایده و ایده‌های دیگر مطرح کرده است.

او همچنین گفت که اگر بخشی از این باغ بزرگ که در چندین فاز ایجاد خواهد شد باغ میوه باشد، بعد از مدتی کسانی که به این باغ می‌روند، می‌توانند میوه حقوق بشر بچینند. در کنار این باغ می‌توان مثلا یک رستوران ارگانیک ایجاد کرد که خوراکی‌ها و نوشیدنی‌هایش از میوه‌ها و گیاهان دارویی باشد که در این باغ کاشته می‌شوند. این پیشنهاد نه تنها می‌تواند باغ حقوق بشر را اقتصادی کند بلکه امنیت غذایی گردشگران را تضمین خواهد کرد که امنیت غذایی و برخورداری از خوراک خوب نیز، جزوی از حقوق بشر است.

کاشت اولین درختان حقوق بشر در نوروز

کاشت اولین درختان در «باغچه حقوق بشر» همزمان با اولین روز بهار آغاز شد. باغچه حقوق بشر محوطه کوچکی است که جلوی کلبه حقوق بشر (کلبه آقامیر، واقع در سعادت شهر) قرار گرفته و فعلا درختان به صورت موقت در آنجا کاشته می‌شوند تا زمینه برای انتقال آن‌ها به باغ اصلی (باغ حقوق بشر) فراهم شود.

اولین درختان با همت خانواده میری (امیر میری، مریم سلیمانپور، آریامرد میری)، خانواده مهشید علوی از اعضای انجمن صنفی راهنمایان گردشگری استان تهران و آرش صادق زاده (صاحب سایت گردشگری Trip to Persia) کاشته شد. مریم سلیمانپور بانویی است که زمین مهریه خویش را برای ایجاد باغ هدیه داده است.

در همین آغاز راه یک درخت به نام «کانون انجمن‌های صنفی راهنمایان گردشگری سراسر کشور» و یک درخت هم به نام «انجمن صنفی راهنمایان گردشگری استان تهران» کاشته شد. آن گونه که نورآقایی می‌گوید ایجاد باغ ایرانی حقوق بشر به افراد بسیار و کمک‌های فراوان از جمله طراح کارکشته سایت اینترنتی دوزبانه با درگاه الکترونیکی دریافت پول، طراح باغ ایرانی، طراح منظر پایدار،

مشاور محیط‌زیستی، مشاور گیاه شناسی، مشاور زمین‌شناسی و خاک‌شناسی، مشاور IT، افراد محلی برای ایجاد یک موسسه جهت ایجاد و حفظ و نگهداری باغ و … نیازمند است.

هزاران گره برای فرش خرس قهوه‌ای پاسارگاد

باغ ایرانی حقوق بشر تنها پروژه اقامتگاه بوم‌گردی آقامیر نیست. فرشی با هزاران گره نیز توسط گردشگران خارجی و طرحی از خرس قهوه‌ای بافته می‌شود تا یادگاری از گردشگران منطقه پاسارگاد باقی بماند. امیر میری، مالک کلبه آقامیر پاسارگاد در این باره می‌گوید: «این فرش در اندازه ۸۰ در ۱۰۰ سانتی‌متر توسط توریست‌هایی که به کلبه آقامیر می‌آیند بافته می‌شود. نخ‌های به کار رفته در آن پشم خالص است و در حاشیه آن نقش پرچم کشورها نیز وجود دارد. دور تا دور فرش گل قالی‌های قدیمی است که به آن پنجه خرس می‌گویند. با این کار هم قالی با طرح‌های پنجه خرس احیا می‌شود و هم گردشگران در بافت آن مشارکت دارند.»

طرح وسط قالی نقش خرس قهوه‌ای است که پاسارگاد محل زندگی آن است و کسی حق تعرض به محدوده او را ندارد. برای حمایت از این نوع خرس کارزاری هم راه‌اندازی شده که با عنوان «خرسی» به حمایت از این نوع خرس می‌پردازد. به این ترتیب گردشگران کلبه آقامیر پس از آموختن نحوه گره زدن قالی، چند گرهی برای خرس قهوه‌ای می‌بافند، از آنان عکسی به یادگار گرفته می‌شود و در دفتری که به این کار اختصاص داده شده نیز اسم و جملاتی از آنان ثبت می‌شود.