حداقل نه؛ حداکثر ۷۰ یوز داریم

[singlepic id=311 w=250 float=left]

مسعود بُربُر، قانون- «خیلی سخت می‌شود توصیف کرد. برای من بار اول، روز دوم فروردین ماه ۱۳۸۱ بود، در پارک ملی کویر، فردای سال تحویل. تمام تنم می‌لرزید. واقعا نمی‌توانم توصیف کنم. صدبار از محیط بانی که به واسطه هوشیاری او توانستم یوزپلنگ ایرانی را ببینم تشکر کردم. نقطه عطفی بود در زندگی من.»

اینها را مرتضی اسلامی دهکردی‌، مدیرعامل انجمن یوزپلنگ ایرانی، می گوید و اضافه می کند که این جدای از یادگیری‌های ارزشمندی است که طی مدت فعالیتش در انجمن به دست آورده است.

او در پاسخ به این که پس از اعلام تعداد ۵۰ قلاده یوز باقی مانده آیا باید بپذیریم این گونه بی‌مانند منقرض شده یا نه می‌گوید: «ما هیچ جا عدد ۵۰ را اعلام نکرده‌ایم. ما در چهار منطقه استان یزد به طور همزمان اقدام به سرشماری یوز کردیم و نتایجی که به دست آمد خیلی کمتر از انتظار و حدود نصف تا دو سوم برآورد قبلی بود. یعنی در واقع ما الان حداکثر ۷۰ قلاده یوزپلنگ داریم و نه آن گونه که تا کنون مطرح بود حداقل ۷۰ قلاده.»

طبق آخرین برآوردهای تخمینی صورت گرفته تعداد این گربه سان زیبا به کمتر از ۷۰ قلاده رسیده، با این حال بر اساس حساسیت‌های جهانی، حفظ یوزپلنگ ایرانی نه فقط مسئله ایران که مسئله‌ای برای همه کره زمین است.

این دانشجوی کارشناسی ارشد تنوع زیستی، با اعلام این که ارائه زمان دقیق پایان برآورد ممکن نیست اما کار در سال ۱۳۹۲ به پایان خواهد رسید، در توضیح روش برآورد می‌گوید: «عدد حداکثر ۷۰ یوزپلنگی که ما اعلام کردیم بر اساس کار در چهار منطقه بود که از آن زمان کار در عباس‌آباد و میاندشت هم انجام شده است. باید کار در نای‌بندان و راور هم به پایان برسد و یک تخمین علمی هم در مورد مناطق آزاد که امکان سرشماری مستقیم انها وجود ندارد انجام شود و بعد عدد مشخصی را اعلام کنیم تا مانند تخمین‌های قبلی نباشد. البته اعداد قبلی هم بر اساس نظر کارشناسانه بوده اما در آن از روش های جدید مثل دوربین تله گذاری استفاده نشده و به همین دلیل الان آن نتایج زیر سوال رفته است.»

کار یوزپلنگ تمام نشده

به اعتقاد او یوز خیلی حیوان انعطاف پذیری است که توانسته خود را با شرایط سختی که در زیستگاه‌های ایران دارد وفق دهد. همین شرایط سخت را هم، محیط‌بانان با کمترین امکانات و علیرغم همه مشکلات معیشتی که گاه تا ماه‌ها حقوق نگرفته‌اند حفظ می‌کنند. به اعتقاد اسلامی شرایط هرچه که باشد تصمیمی که باید گرفت رها کردن یوز نیست بلکه باید شرایط حفاظتی را تشدید کرد و آنچه که روشن است یوز در شرایط بسیار بدی به سر می‌برد و قطعا در معرض خطر انقراض است.

مهم‌ترین کار حفاظت زیستگاه‌ها

احتمال انقراض بالاست

اوبه این موارد موضوع امنیت روانی را هم اضافه می‌کند که با عبور جاده از زیستگاه‌های یوز، نوعی پارگی اکولوژیک رخ خواهد داد و این غیر از مساله تصادفات بالایی است که با اتومبیل‌های عبوری رخ می‌دهد. معضل بعدی که اخیرا هم تکرار شده درگیری با چوپانان و به ویژه سگ‌های گله است.
نویسنده وبلاگ مهار بیابانزایی با تاکید بر این که برای رفع خطر باید به تعداد حداقل ۲۰۰ قلاده یوز برسیم می‌گوید: «قرار بود تعداد یوز سال ۱۳۸۰ تعیین شود و ما الان به تعداد امن برسیم نه این که دست روی دست بگذاریم و تازه سال ۱۳۹۱ به برآورد جمعیت درست یوز دست پیدا کنیم.»

امنیت روانی یوزها ضروری است

یوزپلنگ آسیایی زیرگونه‌ای به‌شدّت در معرض خطر انقراض از یوزپلنگ است که اکنون تنها در ایران یافت می‌شود. رنگ بدن یوز نخودی است و تفاوت بارز آن با پلنگ در شکل خال‌ها و ظاهر بسیار ورزیده‌تر یوزپلنگ است. خال‌های یوز توپر و گرد است، در حالی که خال‌های پلنگ درشت و توخالی مانند گل است. وجود نوار سیاه رنگی که از گوشه چشم یوز تا دهان امتداد یافته و به خط اشک معروف است نیز از دیگر وجوه تمایز یوز به شمار می‌آید. یوز پلنگ در پشت گردن یال دارد ولی پلنگ ندارد. یوز می‌تواند با سرعت ۱۱۰ کیلومتر در ساعت ۵۰۰ متر بدود. یوزپلنگ آسیایی حدود ۱۲ سال زندگی می کند و نسبت به یوزپلنگ آفریقایی دارای هیکل بزرگ‌تر و رنگ روشن‌تر است. به همین خاطر خیلی زیباتر از یوزپلنگ آفریقا و در عین حال خیلی کمیاب‌تر است و نسل آن در معرض نابودی کلی قرار دارد.